Кога бугарската државјанка Борјана Водиченска Остојиќ (36) на 7 октомври минатата година неочекувано се породила во Ниш за време на патување низ Србија, не можела ни да замисли во каков правен лавиринт ќе се најде. И три месеци по породувањето не може да ја напушти Србија со бебето.

Борјана со својата убава ќерка Лена од октомври минатата година живее во стан под кирија во Ниш и преживува благодарение на сесрдната помош на сопственичката Драгана Вукадиновиќ и нејзините пријатели кои и носат храна, пелени и сите потребни работи за бебето.

Во помошта на Бугарката и нејзиното бебе беа вклучени и Нишкиот центар за социјална работа (ЦЗСР) и Министерството за семејна грижа и демографија (МБПД), но решение за комплицираната ситуација се уште не е на повидок.

Како настана проблемот?

Борјана од 2019 година е законски во брак со српски државјанин од Младеновац, но со кој, како што вели, не е во контакт неколку месеци. Тој е наведен како татко во крштеницата на бебето, па без негова согласност девојчето не може да извади пасош и да ја напушти Србија. Борјана останала без пари, па веќе два месеца престојува во изнајмена соба благодарение на добрата волја на Вукадиновиќ која со пријателките се грижи за неа и за бебето.

Предвремено породување

Борјана од Германија се враќала во Бугарија, кога решила да направи мала пауза и да ги посети пријателите во Доњи Меѓурово кај Ниш. Нејзиниот термин бил 8 ноември, па немала причина да се грижи. Сепак…

– Кога пристигнав во Ниш на 5 октомври, стомакот почна малку да ме боли, па се плашев дека ќе се породам по пат бидејќи не живеам во Софија, туку на место во близина на Црното Море, кое се наоѓа на околу осум часа возење од Ниш. Зедов соба во станот „Среќна ѕвезда“ неколку дена, да се одморам и смирам, со намера да го продолжам патувањето. Но, на 7 октомври имав породилни болки, брзата помош ме пренесе во родилиштето каде што се породив. И тука почнуваат проблемите, вели Борјана за „Блиц“.

Без согласност на сопругот детето не може да оди во Бугарија

Првиот проблем настанал при запишувањето на новородената ќерка во матичната книга на родените.

-Бидејќи се уште сум законски во брак со мојот сопруг од Србија, без негово присуство и потпис, детето не може да се запише во матичната книга. Веќе некое време немам контакт со него, ниту знам каде е. Во матичната служба во Ниш ми рекоа дека мора да помине еден месец, за да се обратам до ЦЗСР за да ми помогнат да ги средам сите документи, како и да го пријавам неговото „исчезнување“ во полиција, за на крајот да го пронајдам него и да можам да го изнесам детето од Србија. Го направив тоа, но не го најдоа. На домашна адреса ја нашле само неговата мајка, која исто така не го видела неколку месеци, а никој не знае каде е. Врз основа на тоа, потрагата беше прекината, помина еден месец, па контактирав со ЦЗСР, каде ми кажаа што да правам за да извадам извод од матична книга на родените. За Лена добив потврда само на 14 декември, но имаше проблем како да ѝ извадам пасош, бидејќи без потпис на нејзиниот татко, за кого не знам каде е, не можам да ја напуштам државата, се доверува Борјана.

По три месеци морала да ја напушти Србија

Таа вели дека по еден месец се соочила со проблемот со сместување, бидејќи веќе немала пари сама да го плати.

-Ми рекоа дека има институција во Белград, Матерински дом, каде што можам да бидам сместена на државен трошок додека не се реши проблемот со вадење пасош за бебето. Тогаш наидов на нов проблем бидејќи како странски државјанин по три месеци, на 17 декември, истече рокот за престој во Србија, па морав да ја напуштам државата. Со договорот со ЦЗСР го оставив детето кај Драгана, потпишавме дека има целосни права да го чува додека не ја напуштам Србија и пак се вратам. Тоа беа многу тешки моменти за мене, вели Борјана.

Како малата Лена да добие пасош без потпис од таткото?

„Блиц“ ја контактираше и канцеларијата на Народниот правобранител Зоран Пашалиќ, во врска со постапката за вадење пасош во оваа ситуација.

– Законот за патните исправи предвидува барањето за издавање патна исправа за малолетни лица да го поднесе еден од родителите, со писмена согласност од другиот родител, односно друг законски застапник или старател, но, по исклучок, патна исправа може да се издаде и без согласност во случај кога старателство било дадено на еден од родителите со судска одлука или издавањето на патната исправа било дозволено со судска одлука, велат од канцеларијата на народниот правобранител.

Во оваа институција наведуваат дека бугарска државјанка може да аплицира за правна помош до даватели на бесплатна правна помош во рамките на локалната самоуправа на чија територија моментално престојува и дека оваа услуга може да ја добие доколку ги исполнува условите предвидени во Законот за бесплатна правна помош.